De uitdagingen van echografie bij overgewicht: Hoe Siemens ACUSON Sequoia het verschil maakt

Overgewicht is zowel in Nederland als wereldwijd een groeiend gezondheidsprobleem. Volgens het CBS was er in 2022 bij 50,2% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder matig of ernstig overgewicht. In de leeftijdscategorie van 50 tot 64 jaar is dit zelfs gestegen tot 60%. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) komt met schokkende cijfers. Zij stellen dat er wereldwijd meer dan 1,9 miljard volwassenen overgewicht hebben en dat overgewicht of obesitas steeds vaker voorkomt bij kinderen.

Niet-alcoholische leververvetting

Obesitas is één van de meest voorkomende oorzaken van niet-alcoholische leververvetting (NAFLD/Nonalcoholic Fatty Liver Disease). Uit een onderzoek onder meer dan 8 miljoen mensen was obesitas aanwezig bij 51% van de patiënten met NAFLD en bij 82% van de patiënten met NASH (Nonalcoholic Statotohepatis).* NAFLD is een verzamelnaam van leveraandoeningen die als beginstadium leververvetting heeft en als eindstadium leverontsteking (NASH), wat kan leiden tot leverfibrose, levercirrose en leverkanker. NAFLD is tegenwoordig de meest voorkomende chronische leveraandoening bij volwassenen wereldwijd en treft ruim 25% – of 1 miljard – mensen.**

Leververvetting is het ophopen van vetten in de levercellen. De oorzaak hiervan is een verstoorde balans in de vetstofwisseling en suikerstofwisseling. Leververvetting is een omkeerbaar proces, zolang een patiënt nog niet het stadium van fibrose of cirrose heeft bereikt. Dat houdt in dat de vetstapeling verdwijnt als de oorzaak wordt weggenomen. Leververvetting veroorzaakt meestal geen of weinig klachten, waardoor veel patiënten niet gediagnosticeerd worden. Echter, een vroege diagnose verbetert de kansen om de aandoening te beheersen of om te keren voordat blijvende veranderingen kunnen optreden.

Wanneer er een diagnose moet worden gesteld dan staat de medische gemeenschap voor een enorme uitdaging, namelijk het verkrijgen van nauwkeurige beeldvorming. Van alle beeldvormende modaliteiten ondervindt echografie de meeste problemen van patiënten met overgewicht. Patiënten met een hoog BMI zijn immers aanzienlijk lastiger te scannen dan patiënten met een laag BMI. Een van de belangrijkste obstakels bij het uitvoeren van echografie bij patiënten met overgewicht is dat elk individu unieke akoestische eigenschappen heeft. Deze variaties in akoestische eigenschappen kunnen leiden tot verschillen in geluidsverzwakking en maken het moeilijker om heldere beelden te verkrijgen.

Huidige technieken voor NAFLD en NASH diagnose

Naast echografisch onderzoek bestaan de huidige methoden voor de detectie van leververvetting uit invasieve leverbiopsie of een kostbaar niet-invasieve MRI of MRS test. Alleen met een leverbiopsie (leverpunctie) kan onderscheid worden gemaakt tussen leververvetting en NASH. Een leverbiopsie kan duidelijkheid geven over de ernst van de ontsteking van de lever en het stadium van de ziekte. Het probleem met deze methoden is echter dat het niet kan worden ingezet voor routineonderzoek omdat het risico op complicaties daarvoor te groot is.

MRI- of MRS-onderzoek is de meeste gevoelige, niet-invasieve methode om leververvetting te detecteren en kwantificeren. Ondanks de hoge nauwkeurigheid van MRI en MRS-test is het gebruik ervan beperkt omdat het kostbaar en tijdrovend is om het onderzoek uit te voeren en te analyseren. Daarnaast is MRI-apparatuur vaak slecht beschikbaar, zijn er lange scantijden nodig, dienen jonge kinderen soms gesedeerd te worden en kunnen patiënten met pacemakers of andere contra-indicaties niet worden geanalyseerd.

Conventionele ultrasound

Leververvetting is meestal goed te zien met conventionele echografie apparatuur, maar de beoordeling laat net zo vaak te wensen over. Bij conventionele echografie wordt de beoordeling gedaan op basis van kwalitatieve kenmerken van de B-modus beelden van de lever. Bij matige tot ernstige leververvetting is de gevoeligheid van deze echografie apparatuur hoog, maar er ontstaan problemen bij gevallen van milde leververvetting waarbij minder dan 30% van de hepatocyten is aangetast.

Er is een sterkte behoefte aan de ontwikkeling van niet-invasieve, kosteneffectieve en gemakkelijk uit te voeren testmethoden om patiënten met een leveraandoening al in een vroeg stadium eenvoudig te kunnen diagnosticeren. En een methode die routinematig kan worden ingezet zonder de patiënten daar enorm mee te belasten.

Siemens ACUSON Sequoia

Ultrasound Derived Fat Fraction (UDFF) is een nieuwe en innovatieve geavanceerde techniek die beschikbaar is voor gebruik op het ACUSON Sequoia-echografiesysteem. UDFF kan de hoeveelheid vet in de lever van een patiënt snel en pijnloos in slechts enkele seconden kwantificeren tijdens een routinematige echografie van de buik. Ultrasound Derived Fat Fraction geeft een absolute waarde van leververvetting in een percentage weer. Alles onder 5% is in orde, alles boven 5% wordt als verhoogd gezien. Deze techniek voegt niet tot nauwelijks tijd aan het onderzoek toe. Daarnaast is de gegenereerde waarde direct te correleren aan een MRI-onderzoek, wat de meerwaarde van dit onderzoek nog verder vergroot.